Savremeno društvo je donelo čitav niz promena u stilu i načinu življenja, pa se svea više ljudi seli u urbane sredine u potrazi sa poslom i boljim uslovima življenja uopšte.
Kada su u pitanju gradske sredine, one su postale mesta razvoja industrije i velikih migracija stanovništva, pa su neki od njih čak manje površine od naše države a imaju daleko više naseljenih stanovnika.
Koji su najveći gradovi u svetu i neke njihove osnovne odlike?
Među najpoznatijih top 5 gradova u svetu a prema broju stanovnika i površini, biće u nastavku teksta navedeni kako oni u svetu, tako i oni u Evropi.
Šangaj – Kina
Poznato je da se najviše gradova koji imaju veliku gustinu stanovnika, nalazi na teritoriji Azije, pa nije ni čudo da je Šangaj trenutno najveći i najnaseljeniji grad na čitavoj planeti.
Prema podacima iz protekle godine u ovom gradu živi neverovatnih 24 miliona i 153 hiljade stanovnika, a ovaj grad je poznat i pod nazivom „Pariz Istoka“ pa se procenjuje da šire gradsko područje ima skoro 34 miliona stanovnika.
Geografski gledano Šangaj se nalazi na ušću dve reke, Huangpu i Jangce a na obali Pacifika, što mu je doprinelo znatnom razvoju rečnog saobraćaja i industrije na ovom polju, jer se u ovom gradu nalazi i najveća morska luka na svetu.
Poznato je da je Šangaj jedan od najrazvijenih industrijskih centara na svetu, pa su dominantne industrije u ovom gradu – tekstilna, netalna, elektronska, duvanska, finansijska i mnoge druge.
Zanimljivo je da se u Šangaju prosečni životni vek procenjuje na 83 godine, pa u njemu žive i najdugovečniji ljudi na svetu.
Danas je sa razvojem industrije Šangaj postao ujedno i najbogatiji grad u Kini, pre svega zbog izuzetno rapidnog razvoja industrije čelika i gvožđa, kao i trgovine i elektro-industrije.
Kada su u pitanju najvažnije znamenitosti koje vredi posetiti kada se ode u ovaj velelepni grad, to su:
1) Glavnu ulicu u Šangaju poznatiju kao Nanjing.
Pomenuta glavna ulica u Šangaju duga je neverovatnih 5,5 km i spaja kej na obali reke Huangpu sa Trgom naroda i distriktom Jing’an.
Ulica Najing je delom pešačka zona i u njoj se nalaze prodavnice najekskluzivnijih svetskih brendova, a jedna od zanimljivosti jeste i to da u ovoj ulici nema prodavanja hrane na improvizovanim trafikama i tezgama.
2) Gradski kej odnosno glavno šetalište pod nazivom Bund
Na keju Bund se nalaze mnoge istorijske građevine ali i trgovinski centar „Junion“ te hotel koji je svetski poznat i zove se „Mir“.
Na drugoj strani reka se nalaze neke od najvećih svetskih građevina koje su poznate kao Lujiaziui deo Šangaja koji je industrijska zona.
3) Kineski „Wall Street“ odnosno Lujiazui
Ovaj deo Šangaja jeste glavni finansijski centar u kome se nalaze predstavništva svih svetskih banaka, kao i centri svetskih kompanija i domaća predstavništva raznih vrsta industrije.
Najpoznatija zgrada je svakako takozvani „Biser Orijenta“ ili „Perla“ a koja se izdiže svojom visinom i zapravo je nekadašnji televizijski toranj koji je postao samo turistička atrakcija jer više nije u funkciji.
Ovaj toranj je postao nezaobilazna atrakcija za sve turiste širom sveta, pre svega zbog svoje visine od 350 metara, dve panoramske platforme od kojih jedna ima stakleni pod, kao i restorana koji se rotira, pa i čak i Muzeja istorije Šangaja koji je smešten u prizemlju tornja.
Peking – Kina
Glavni grad Kine je Peking i ujedno je po broju stanovnika i površini koju zauzima drugi najveći grad na svetu.
Naime, u Pekingu je po popisu stanovnika iz 2019. godine živelo oko 18 miliona i 590 hiljada ljudi.
Peking je poznat i kao važan deo kineske kulture i istorije, te iako je danas jedan od najvećih industrijskih centara sveta, on je prepun znamenitosti i ubraja se u četri najznačajnija kineska istorijska grada.
Kada je u pitanju industrijski razvoj Pekinga, on je praktično počeo posle takozvane poznate komunističke revolucije 1949. godine, te je danas moderni Peking važan deo industrije tekstila, automobila, hemijske industrije kao i avio industrije.
Svima koji u Peking dođu bilo kao turisti ili da u ovom gradu rade i žive, on daje čitav niz mogućnosti, a zanimljivo je da se u Pekingu nalazi čak sedam istorijsko-kulturnih znamenitosti koje su pod zaštitom organizacije UNESCO-a.
Zanimljivo je da se danas Peking smatra i jednim od najzagađenijih gradova na svetu, ali je ipak uprkos tome životni vek stanovnika dosta veliki, i prosek življenja je oko 81 godina života.
Kada su u pitanju znamenitosti koje treba posetiti u Pekingu, svakako je na prvom mestu čuveni Kineski zid, koji se po nekim verovanjima i tvrdnjama vidi čak i sa Meseca.
1) Kineski zid
Poznato je da je građevina nazvana jednostavno Kineski zid, najveća i najduža na celom svetu, te da se prostire sve od stepskih predela Srednje Azije pa do Žutog mora.
Kineski zid je visok 16 metara a dugačak neverovatnih 8852 kilometra, a smatra se da je sagrađen između 220. i 206. godine pre nove ere.
Inače je poznato da se ova građevina svrstava u sedam najvećih svetskih čuda i da je pod zaštitom UNESCO-a.
2) Zabranjeni grad
Mada je danas poznat kao turistička atrakcija, Zabranjeni grad je bio prestonica carevima iz dinastije Ming, i u ovoj palati su vladala čak dvadeset četri kineska cara.
Manje je poznato da je ova građevina čak dva puta veće površine od Vatikana, te se takođe nalazi pod zaštitom UNESCO-a i ubraja se u sedam svetskih čuda.
Ovaj poznati kompleks u svom sastavu ima 980 zgrada, 90 palata i preko osam hiljada soba, a ograđen je zidinama visine od 10 metara, i nekada se u grad nije moglo ući bez posebnog carskog odobrenja, odakle se i smatra da mu ime potiče.
3) Trg Tjenanmen
Bukvalni prevod imena trga Tjenanmen jeste Kapija nebeskog mira, i on se zapravo nalazi na južnoj strani od Zabranjenog grada, te se ubraja u najveće trgove sveta.
Na samom trgu jeste mauzolej koji je posvećen čuvenom Mao Cedungu, kao i zgrada kineskog Parlamenta i Kineski narodni muzej.
4) Nebeski hram
Izgrađen u duhu taoizma, u jugoistočnom delu Pekinga se nalazi hram u kome su se u drevna vremena održavale molitve za dobru žetvu, te se veruje da ova građevina datira još iz vremena XV veka.
Karači – Pakistan
Treći po redu najveći grad na svetu jeste Karači koji je zapravo glavni grad provincije Sidn, i koji ima oko 18 miliona stanovnika.
Inače je zanimljivo da je Karači najpre osnovan na obali Arapskog mora davne 1729. godine kao jedno utvrđenje ali pre svega kao selo, jer je imao važnu ulogu kasnije u odbrani od okupacije od strane Velikie Britanije.
Inače je Karači poznat i kao najveći muslimanski grad na svetu, jer ga čini prevashodno stanovništvo ove verske grupacije, a prirodni priraštaj je statistički gledano bio najveći u periodu od 1998. do 2011. godine, i to u odnosu na bilo koji drugi grad na svetu.
Takođe je Karači jedan od gradova u kome se nalazi najviše pripadnika različitih etničkih grupa, kao i pripadnika različitih rasa i religija, a smatra se da su najveći doprinos priraštajku stanovnika zapravo donele izbeglice iz okolnih mesta.
Naime, posle 2011. godine počele su velike migracije stanovništva iz ratom zahvaćenih područja pa se u Karači doselilo mnoštvo ljudi iz Irana, Bangladeša, Ugande, Centralne Azije, Mjanmara i zato se Karači danas smatra takozvanim najsekularnijim gradom na celom svetu – a to je termin koji omogućava sve religijske slobode i prava.
Kada je u pitanju industrijski i ekonomski razvoj grada Karačija, smatra se da su od najvećeg značaja dve pomorske luke koje dovode do dominacije ovog vida transporta a smatra se da grad zaradi na godišnjem nivou preko 110 milijardi dolara, što mu omogućava stalni napredak i razvoj.
Istanbul – Turska
Istanbul je grad koji je četvrti najveći na svetu, ali i jedini koji spaja dva kontinenta – Evropu i Aziju, te broji oko 14 miliona i 657 hiljada stanovnika.
Ovaj grad u Turskoj je osnovan u VI veku pre nove ere kao Vizantion, a bio je prestonica latinskog, vizantijskog i Osmanskog carstva, a 330. godine je dobio naziv Konstantinopolj, da bi kasnije 500. godine kao grad sa petsto hiljada stanovnika postao najveći u svetu pa je bio veći čak i od Rima.
Veruje se da je Istanbul najveći ekonomski i industrijski razvoj doživeo u vreme nakon Drugog svetskog rata iako je 1950. godine imao manje od jedan milion stanovnika.
Već do 2000. godine, u Istanbulu se dešava kulturna i ekonomska ekspanzija, što privlači veliki broj ljudi da u ovom gradu žive i rade, a u prilog tome svedoči i znatan pomenuti porast broja stanovnika.
Poznato je da je danas Istanbul postao jedna od najvećih svetskih turističkih destinacija, a takođe je pored turizma njegovom ubrzanom razvoju doprineo i razvoj industrije, pa je ovaj grad danas pored svoje veličine, neosporno veliki kulturni, umetnički i svetski centar.
Kaže se da ko jednom ode u Istanbul, da mu se uvek vraća, jer je grad nemoguće upoznati nakon jedne posete, ali ga je i lako zavoleti i navići se na mešavinu kultura Evrope i Azije.
Najznačajnije destinacije koje treba videti prilikom posete ovom gradu jesu:
1) Galata most i kula
Poznati most koji spaja dva kontinenta, prvi put je sagrađen davne 1845. godine i to od drveta, i prelazak preko njega se naplaćivao.
Današnji most je napravljen 1994. godine, i on jeste postao praktično jedan od simbola i zaštitnih znakova ovog grada, a na njemu je kako se veruje i najlepši zalazak sunca na celom svetu.
Na mostu se nalazi čuvena Galata kula, koja je prvi put sagrađena nad Bosforom 528. godine, ali je potpuno uništena za vreme krstaških ratova.
Obnovljena Galata kula je nazvana Hristova kula i ona datira iz 1348. godine, a danas je u njoj smeštena opservatorija i vidikovac sa noćnim klubovima i restoranima.
2) Grand Bazar
Veliki Bazar ili centralna pijaca je smeštena u samom centru Istanbula, i poznata je po tome da se u njoj može naći sve ali da je nužno cenkanje, jer se drugačiji „pristup“ kupovini smatra uvredljivim za trgovce.
I Grand Bazar ima veoma impozantnu istoriju, te je po prvi put sagrađen 1461. godine, i sastoji se od čak 60 ulica u kojima je smešteno preko pet hiljada prodavnica, i procena je da dnevno ovu atrakciju poseti do pola miliona ljudi.
3) Sulejmanova džamija
Impozantna građevina koja se nalazi na jednom od sedam brda Istanbula, druga je po veličini džamija u ovom gradu, ali se smatra najlepšom građevinom, a koja datira iz 1557. godine.
Poznatu džamiju je projektovao arhitekta iz srednjeg veka Mimar Sinan, i u njoj se nalaze grobnice sultana Sulejmana i njegove žene, a zanimljivo je da se u okviru samog kompleksa nalazi i grobnica glavnog arhitekte.
4) Plava džamija
Najveća džamija u Istanbulu sa šest minareta, koja je izgrađena po naredbi sultana Ahmeta I jeste Plava džamija, koja je ime dobila prema boji pločica od kojih je izrađena njena glavna kupola.
I danas prilikom posete ovom mestu, važe stroga pravila za turiste, pa se oni obavezno moraju izuti, a žene na glavu staviti marame, jer se smatra da je Plava džamija simbol muslimanske vere i ne smeju se kršiti neka stara religijska uverenja.
5) Aja Sofija
Neposredno uz Plavu džamiju, smeštena je jedna od najpoznatijih građevina na celom svetu, nazvana Aja Sofija, koja zapravo predstavlja simbol različitih kultura koje su se kroz istoriju preplitale u Istanbulu – vizantijske, otomanske i rimokatoličke.
Od 1935. godine, Aja Sofija je pretvorena u muzej u kome se nalazi dosta fresaka iz otomanskog perioda, kao i mali broj slika koje datiraju iz vizantijskog perioda.
6) Topkapi palata
Današnji muzej, a nekadašnja glavna palata otomanskih sultana jeste Topkapi palata, koja je u vreme između XV i XIX veka bila centralni dvor u kome su živeli sultani Otomanskog carstva.
Daka – Bangladeš
Daka je grad koji ima ukupno 14 miliona i 543 hiljade stanovnika, ali se takođe smatra i gradom koji ima najveću gustinu naseljenosti po kvadratnoj milji.
Naime, u Daki na svakoj kvadratnoj milji u živi u proseku oko 115 hiljada stanovnika, a ovaj grad Bangladeša je danas jedan od najvećih centara ekonomije, industrije i kulture na području Južne Azije.
Ostali najveći gradovi na svetu, po površini i po broju stanovnika jesu:
1) Tokio u Japanu, koji ima 13 miliona i 620 hiljada stanovnika a osnovan je još u V veku kao malo ribarsko selo.
Prvi milion stanovnika Tokio je imao 1720. godine, te tako postao i najveći grad u Maloj Aziji, a račina se da sa okolnim područjima sa kojima čini jedan aglomerat, Tokio ima ukupno čak 38 miliona stanovnika.
2) Moskva u Rusiji – grad je koji broji približno 13 miliona i 197 hiljada stanovnika, a poznat je i kao jedan od najskupljih gradova na celom svetu.
Inače je poznato da je Moskva najveći grad Evrope, kao i da se ubraja u najsevernije svetske gradove, a nalazi se na obali istoimene reke, i poznat je kao istorijski centar ali i industrijski napredan grad.
3) Manila na Filipinima, jeste grad koji broji 12 miliona i 877 hiljada stanovnika, a osnovan je još 1571. godine od strane španskih konkvistadora.
Zanimljiva je činjenica da u Manili svakih sat vremena, broj stanovnika „raste“ za 60 ljudi, i ovaj grad jeste jedan od najgušće naseljenih gradova na svetu, posmatrano po odnosu broja stanovnika na površinu koja se naseljava.
4) Tjencin u Kini je grad koji ima približno 12 miliona i 875 hiljada stanovnika, i to je najveći priobalni grad u Kini, sa lukom koja je doprinela da on postane jedan od najvećih trgovačkih i industrijskih centara u ovoj zemlji.
5) Mumbaj u Indiji je grad koji broji 12 miliona i 400 hiljada stanovnika, te se smatra najvećim industrijskim centrom u ovoj zemlji, a nekada se zvao Bombaj, i po popisu stanovništva je vidljivo da je u periodu od 1990. godine do danas broj žitelja ovog grada udvostručen.